۴-۵- استنتاج فرضیه ها
بررسیهای حاصل از اطلاعات دریافت شده از طریق پرسشنامه و مصاحبه از خبرگان بازار سرمایه، صنعت بیمه و کارشناسان فقه اقتصاد اسلامی و نیز تطبیق تحقیقات انجام شده در نقاط مختلف جهان با مسایل و موضوعات مطرح شده در کشور، به بررسی و امکانسنجی تأسیس صندوق سرمایه گذاری بیمهای در بازار سرمایه کشور ایران پرداخته شد. نتایج نشان میدهد این اوراق در صورت به وجود آمدن زیرساختهای یاد شده مانند وجود مؤسسات رتبه بندی،کاهش فاصله بین بازارهای سرمایه، بیمه و پول، توسعه بیمه و کاهش ریسک سرمایه گذاری قابلیت کاربرد دارد؛ در نتیجه فرضیه اول با عنوان"صندوق سرمایه گذاری مشترک بیمهای در بازارهای مالی قابلیت کاربرد دارد" مورد تأیید قرار میگیرد.
همچنین بررسیها و تحلیل نتایج حاصل از مصاحبه ها و پرسشنامه ها نشان میدهد، استفاده از خدمات این صندوق موجب کاهش هزینه شرکتهای بیمه نسبت به خرید پوشش بیمه اتکایی میگردد؛ همچنین در شرایط تحریمی و اجرای فرامین اقتصاد مقاومتی، در جهت مقابله با تحریمها کمک شایانی مینماید. عدم وابستگی ریسک و بازده این صندوق با ریسک و بازده موجود در بازار سرمایه موجب افزایش جذابیت سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران می شود. جذب سرمایه های سرگردان در بازار سرمایه به سمت بازار بیمه منجر به افزایش ظرفیت بیمه و به تبع آن افزایش ظرفیت بیمه اتکایی میگردد؛ در نتیجه فرضیه دوم مبنی بر اینکه “صندوق سرمایه گذاری مشترک بیمهای موجب افزایش ظرفیت بیمه اتکایی می شود" تأیید میگردد. هنگامی که شرکتهای بیمه بتوانند با هزینه کمتر و سهولت بیشتر اقدام به خرید پوشش اتکایی نمایند، توانایی فروش بیمهنامه های مختلف و پوشش ریسکهای گوناگون بیمهای را بیش از قبل خواهند داشت. ساختار این صندوق و تعامل و تراکنش بین بازیگران و ارکان آن نمایانگر این مطلب است که شرکتهای بیمه و بیمه اتکایی با هزینه بسیار کمتر نسبت به بیمه اتکایی خارجی قادر به خرید پوشش بیمه اتکایی خواهند بود. همچنین این قرارداد به صورت ریالی و با پول رایج ملی انجام می شود و شرکت بیمه کمترین تهدید را از جانب نوسانهای مترتب بر نرخ ارز خواهد داشت. بنابراین شرکت بیمه اقدام به توسعه بازار و فروش بیمهنامه های بیشتر مینماید که این امر موجب افزایش سهم حق بیمه در تولید ناخالص داخلی می شود. در نتیجه فرضیه سوم مبنی بر اینکه “صندوق سرمایه گذاری مشترک بیمهای موجب افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور می شود" مورد پذیرش قرار میگیرند.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
در ادامه با توجه به اقدامات صورت گرفته، ساختار پیشنهادی برای اجرای صندوقهای سرمایه گذاری مشترک بیمهای، خاص بازار سرمایه ایران ارائه می شود.
۴-۶- مدل اجرایی تاسیس صندوق سرمایهگذاری بیمهای
با توجه به نتایج پرسشنامه ها و مصاحبه های به عمل آمده و نیز مطالعات تحقیقات انجام شده در نقاط مختلف جهان و تطبیق آنها با مسایل فقهی، حقوقی و فرهنگی کشور، ساختار اجرایی صندوقهای سرمایه گذاری بیمهای به صورت زیر پیشنهاد می شود. نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده بیان مینماید که فعالیت این صندوق تطابق زیادی با بیمه اتکایی دارد. بنابراین از این پس این صندوق، به نام صندوق بیمه اتکایی خواهد بود.
شکل ۴-۱: نمودار تعاملی بین بازیگران صندوق
۴-۶-۱- بازیگران صندوق بیمه اتکایی
-
- صندوق بیمه اتکایی
این صندوق یکی از نهادهای فعال در بازار سرمایه است که پس از اخذ مجوزهای لازم از سازمان بورس و اوراق بهادار و تایید شرکت بیمه مرکزی ایران فعالیتهای خود را آغاز مینماید. این نهاد پس از جمعآوری وجوه سرمایه گذاران، اقدام به پوشش بیمهای شرکتهای بیمه مینماید. همچنین در سرمایه خود را در اوراق با درآمد ثابت و ریسک پایین سرمایه گذاری نموده که نقدشوندگی بالایی نیز داشته باشد. در هنگام بروز خسارت طبق قرارداد بیمه اتکایی که با شرکت بیمه واگذارنده دارند، نسبت به پوشش بیمهای اقدامات لازم را به عمل میآورد.
-
- بیمهگر واگذارنده
شرکت یا شرکتهای بیمه و بیمه اتکایی که صندوق بیمه اتکایی با پشتیبانی آنها به وجود می آید. بیمهگر واگذارنده اقدام به خرید پوشش بیمهای از صندوق می کند و تنها مشتری او و فلسفه وجودی صندوق بیمه اتکایی است. شرکت بیمه یا بیمه اتکایی، مسئول تمام جنبه های مراحل بیمهگذاری و تصفیه مطالبات بیمهگذاران است و یک کارمزد به عنوان حق خدمات از صندوق، بابت این اقدامات دریافت خواهد کرد که میزان آن رابطه عکس با سودآوری صندوق بیمه اتکایی دارد.
-
- سرمایه گذاران
سومین بازیگران صندوق بیمه اتکایی سرمایه گذاران هستند. آنها با در نظر گرفتن ریسکهای موجود اقدام به خرید واحدهای صندوق سرمایه گذاری مینمایند و در قبال این سرمایه گذاری از محل درآمدهای صندوق کسب منفعت می کنند. این سرمایه گذاران میتوانند شرکتهای بیمه، صندوقهای سرمایه گذاری و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی باشند.
-
- ارائه کننده خدمات (ارکان صندوق)
از آنجایی که این صندوق یک نهاد، بدون نیروی اداری و کارمند است، برای انجام خدماتی نظیر خدمات مدیریت صندوق، خدمات مدیریت مطالبات، خدمات سرمایه گذاری وجوه و مشاورههای قانونی، اقدام ب
ه برونسپاری این خدمات و خرید آنها از شرکتهای ارائه کننده این خدمات مینماید. بنابراین شرکت ارائه کننده خدمات به عنوان یک بازیگر فرعی حضور دارد و سه بازیگر اصلی در راه اندازی یک صندوق بیمهای، بیمهگر واگذارنده، خود صندوق بیمه اتکایی و سرمایه گذاران خواهند بود. در صندوق سرمایه گذاری بیمهای ارائهکنندگان خدمات تحت عنوان ارکان صندوق نامبرده میشوند. ارکان صندوق شامل مجمع صندوق، مدیر صندوق، مدیر ناظر، متولی، متعهد پذیرهنویس، بازارگردان، حسابرس، هیئت مدیره صندوق و بیمهگر واگذارنده است که هر کدام به شرح زیر معرفی میشوند. این ارکان در ازای دریافت کارمزد، خدمات مورد نیاز صندوق را ارائه مینمایند. در ادامه نمودار تعاملی و نیز خدمات ارائه شده از سوی ارکان به صندوق تشریح میگردد.
۴-۶-۲- معاملات و تراکنشهای بین بازیگران
-
- قرارداد بین صندوق بیمه اتکایی و بیمهگر واگذارنده
بین صندوق بیمه اتکایی و بیمهگر واگذارنده دو نوع رابطه وجود دارد:
بیمهگر واگذارنده مشتری انحصاری صندوق به عنوان بیمهگذار اتکایی است.
بیمهگر واگذارنده ارائه کننده خدمات به شرکت صندوق است.
بیمهگر واگذارنده به عنوان مشتری صندوق، نسبت به خریداری پوشش بیمهای در مقابل ریسک وقوع حوادث در قبال بیمهنامه هایی که منعقد کرده است، اقدام می کند و بخشی از ریسک این بیمهنامه ها را واگذار مینماید. اما این نحوه واگذاری به شکل مشارکتی است. یعنی صندوق اقدام به مشارکت در بخشی از ریسک بیمهنامه های خاصی می کند که با شرکت بیمه به توافق خواهد رسید؛ در نتیجه به مقدار متناسب بخشی از حق بیمه دریافتی از هر بیمهنامه نیز از طرف شرکت بیمه به صندوق پرداخت خواهد شد. درصد و میزان این حق بیمه اتکایی ارتباط مستقیم با نرخ بیمه اتکایی بازار بیمه خواهد داشت. رابطه بین صندوق بیمه اتکایی و بیمهگر واگذارنده از نوع بیمه و واجد تمام ارکان عقد و معامله است؛ به این مفهوم که دارای انشای عقد، طرفین عقد و ذکر عوضین در عقد است. همچنین معاملهای عقلایی است و عقلا آن را کاری پسندیده و مفید میدانند و رغبت به آن نوعی دوراندیشی شمرده می شود. اصل اول در عدم مشروعیت عقد و معامله، فساد و بطلان است. اما درباره تایید شرع باید گفت که این معامله امری مستحدث و نو است. بر اساس آیات و روایات، بیمه مصداق تعهد و ضمانت است و شارع مقدس آن را تایید می کند. از آنجایی که بیمه مورد تایید فقیهان شیعه قرار گرفته، ارزشگذاری ریسک بلامانع است. حق بیمه در قراردادهای بیمه، تابعی از میزان ریسک موجود در این فرایند است. پس دریافت حق بیمه توسط صندوق از بیمهگر واگذارنده صحیح است. در نتیجه این قرارداد از نوع قرارداد بیمه و بر اساس قراردادهای رایج در بازار بیمه اتکایی است.
در قراردادی دیگر، بیمهگر واگذارنده به عنوان تأمین کننده خدمات، اموری مانند پذیرهنویسی بیمهنامه ها، مدیریت مطالبات و ادعاها را در مقابل دریافت کارمزدهای متناسب انجام میدهد.
-
- قراردادهای بین سرمایه گذاران و صندوق بیمه اتکایی
سرمایه گذاران که همان تامینکنندگان وجوه هستند از طریق خرید غیرمستقیم واحدهای سرمایه گذاری عادی و ممتاز، اقدام به سرمایه گذاری مینمایند. قرارداد بین صندوق و سرمایه گذاران را به چند صورت میتوان فرض نمود.
الف) اصل قرارداد قرض باشد. قرض تملیک مالی به دیگری به شرط ضمان است. بدین صورت، قرض کننده متهد می شود که خودِ آن مال یا مثل و یا قیمت آن را بپردازند. (روح الله خمینی, ۱۳۷۳) صندوق بیمه اتکایی پولی را از سرمایه گذاران میگیرد و تعهد می کند اصل و سود ثابتی را پرداخت نماید. چنین قراردادی در زمره قرض ربوی محسوب می شود و حرام است. (علیرضا ناصرپور, ۱۳۹۰)
ب)اصل قرارداد مضاربه باشد. مضاربه عقدی است که انسان مالی را به دیگری بپردازد تا آن که در مقابل حصهای از ربح آن، کار و فعالیت نماید. (جعفر بن حسن حلی, ۱۳۶۷) بر این اساس صندوق پس از جمعآوری وجوه، قراردادی مبنی بر پرداخت درصدی از سود با سرمایه گذاران منعقد مینماید و مبلغ دریافتی را در فعالیتهای تجاری سودآور به کار میگیرد. در این صورت پرداخت هرگونه سود ثابت، قرارداد را با مشکل مواجه میسازد و آن را داخل در قراردادهای ربوی مینماید.
ج) اصل قرارداد وکالت عام باشد. وکالت نیابت در تصرف از طرف موکل است. (جعفر بن حسن حلی, ۱۳۶۷) بر این اساس صندوق بیمه اتکایی پول را سرمایه گذاری و همه سود را به سرمایه گذاران پرداخت و خود حقالوکاله دریافت می کند. در صورت وقوع خسارت، به صورت شرط ضمن عقد به میزان تعهد، از سرمایه و سود سرمایه گذاران برداشت مینماید.
پیرامون این که آیا بیمه فعالیتی بازرگانی است، بین فقها اختلافاتی وجود دارد. از طرفی ساختار قرارداد مضاربه نسبت به وکالت با پیچیدگیهایی همراه است. بنابراین قرارداد بین سرمایه گذاران و صندوق بیمه اتکایی از نوع وکالت است و صندوق به عنوان وکیل سرمایه گذاران بر اساس مفاد قرارداد، خواهد بود.
صندوق وجوه حاصل از تأمین مالی فروش واحدهای سرمایهگذاری و نیز حق بیمههای دریافتی از بیمهگر واگذارنده را در اوراق با درآمد ثابت و سپرده بانکی که ریسک پایین و نقدشوندگی بالایی دارند، سرمایه گذاری می کند. بیمهگر واگذارنده طبق قرارداد در مواقع تحمل زیانهای بیمهای نسبت به برداشت آن اولویت خواهد داشت و مازاد آ
ن نیز به صورت اصل و فرع سود تقسیمی سهام، بین سرمایه گذاران تقسیم می شود.
-
- قرارداد بین ارکان و صندوق
صندوق در ازای دریافت خدمات از ارکان به منظور پیشبرد فعالیتهای خود اقدام به عقد قراردادهای مختلف با ارکان مینماید. نمودار تعاملی بین ارکان صندوق و صندوق بیمه اتکایی در ادامه نشان داده شده است.
۴-۶-۳- مجمع صندوق
