مدلهاي پذيرش تكنولوژي وكاربرد آنها در انتقال فناوري

زينب صالح احمدي، داود كريم زادگان مقدم و اميرحسين اميرخاني

مدل پذيرش تکنولوژي توسعه يافته جهت اثربخشي مديريت ارتباط با مشتري الکترونيک (مطالعه موردي: شعب بانک تجارت شهرستان يزد)

سيدمحمود زنجيرچي، اميررضا كنجكاومنفرد، سيدحسن حاتمي نسب، ابوالفضل نوري و هادي ستارزاده

معرفی، بررسی و اصلاح مدل پذیرش تکنولوژی (TAM) با توجه به شرایط ایران

مسعود موحدی و مسعود عابسی

نظریه های رایج در باره پذیرش فناوری های اطلاعات و ارتباطات

مسعود رضایی

كاربرد نظريه‌هاي پذيرش فناوري در ارزيابي فناوريهاي اطلاعاتي كتابخانه‌ها: رويكردي متن پژوهانه

مجتبي كفاشان

ارائه يک مدل پيشنهادي براي پذيرش بانکداري همراه از ديدگاه مشتريان و مقايسه آن با مدل هاي مطرح جهاني

ساجده کارخانه و شهریار محمدی

رويكرد فرهنگي به فناوري اطلاعات: ارزيابي پذيرش بر مبناي مدل UTAUT

محمد مهدی بهرام زاده و سمیه شوکتی مقرب

ک. تحقیقات بین المللی با بهره گیری از نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری
سازمان­ها برای کاهش زمان انجام وظایف تکراری افزایش اتوماسیون اداری امورجاری و بهبود سیستم­های گزارش­گیری از فناوری­های اطلاعات استفاده می_­نمایند. علیرغم داشتن پتانسیل کافی برای سودآوری بیشتر سازمان در اجرای استقرار فناوری­ها در سطح سازمان، با مشکلات متعددی مواجه هستند. در یک گزارش بیان شده است که بیش از 70% سازمان­ها مشکلاتی شامل تأخیر در اجراء افزایش هزینه­ها و عدم برآورده­شدن انتظارات در حوزه­ عملیاتی مواجه شده ­اند و در حدود 50% سازمان­ها کارکنان نسبت به استفاده از سیستم از خود مقاومت نشان داده­اند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در میان مدل­­های متعددی که در حوزه­ پذیرش فناوری مطرح است. نظریه­ یکپارچه­ی پذیرش و به­ کارگیری فناوری توان پیش ­بینی بهتری را نسبت به سایر مدل­ها دارد.
در تحقیقی که برای اعتبارسنجی نظریه­ یکپارچه­ی پذیرش و به­ کارگیری فناوری در کشور ایالات متحده آمریکا در حوزه­ پذیرش فناوری بی­سیم توسط صنایع کوچک و متوسط انجام شده است. نتایج این تحقیق در مراحل اولیه اجرایی بوده است و نشان می­دهد که مدل قابل استفاده در این سطح بوده است (Anderson & Schwager, 2004).
برخی از عواملی که نظریه­ یکپارچه­ی پذیرش و به­ کارگیری فناوری پیشنهاد می­ کند شامل: منبع کنترل، حمایت سازمانی درک شده، تعهدات هنجاری عاطفی و عدالت رویه­ای می باشد. در یک تحقیق حدود 181 کارمند تمام وقت به عنوان نمونه انتخاب شده و نظریه با توجه به سازه های آن مورد تائید قرارگرفته است. در این نظریه عوامل سازمانی در کنار تفاوت های فردی در افزایش به کارگیری فناوری­های نو در سازمان­ها و به تبع آن افزایش اثربخش و بهره­وری مؤثر بوده است.
در مقاله­ای تحت عنوان موفقیت سیستم اطلاعاتی: تعیین عوامل فردی و سازمانی در چهار دسته­ی : رضایت­مندی استفاده­کننده، به­ کارگیری سیستم، سودمندی درک شده و کیفیت سیستم دسته­بندی شده است. شاخص­ های مرتبط با استفاده کننده شامل: تجربه ی فرد با سیستم اطلاعاتی، آموزش فرد، نگرش و علاقه­ او به بهره­ گیری از سیستم در حوزه­ عوامل فردی بیشترین رابطه را با گسترش و توسعه سیستم در سازمان داشته است. دو سازه­ی مرتبط با سازمان هم تحت عنوان حمایت مدیر ارشد و تجهیزات و زیرساخت­های سیستم اطلاعاتی مورد بررسی قرارگرفته است. در این مقاله رابطه عوامل فردی مهم­تر از عوامل سازمانی ارزیابی شده است (Jeyaraj, Chowa, & Sabherwal, 2006).
با توجه به عدم رشد قابل توجه فناوری­های همراه در حوزه ­های تجاری در کشور چین علیرغم داشتن پتانسیل­های قابل توجه تحقیقی تحت عنوان تطبیق فناوری­های همراه برای مشتریان چینی در سال 2011 در میان شرکت­های کوچک و متوسط چینی بر مبنای نظریه­ یکپارچه­ی پذیرش به­ کارگیری فناوری انجام شده است که علاوه بر سازه­های اصلی مدل متغییر­های میانجی چون جنس،­ سن و تجربه­ به­ کارگیری فناوری اطلاعاتی را مورد ارزیابی قرارداده است. نتایج این تحقیق بیانگر این مطلب است که مهم ترین عامل در پذیرش فناوری همراه تأثیرات اجتماعی بوده است. این شاخص بیشتر از نگرش و نه قصد استفاده دارای رابطه است. چون بهره­ گیری از سیستم­های همراه مراحل آغازین خود را در کشور چین طی می­ کند اهمیت تلاش مورد انتظار بیشتر از سودمندی مورد انتظار بوده است. در این تحقیق متغییرهای میانجی هم بر روابط تأثیر گذار بوده است. در مشتریان با تحصیلات و مهارت­ های بیشتر رابطه عامل عملکرد مورد انتظار بیش از سایر عوامل بوده است (Park,Yang & Lehto, 2011).
در تحقیق دیگری که در سال 2005 در کشور مالزی انجام شده است، متغییر­های میانجی چون سن و سطح درآمد و جایگاه سازمانی بر بهره­ گیری از سیستم منفی بوده است لیکن در این تحقیق ارتباط معنا­داری بین جنسیت و استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی یافته نشده است (Yahya, Nadzar, Masrek, & Abd Rahman, 2011).
پژوهشی که در سال 2009 انجام شده است ؛ به بررسی نظریه­ یکپارچه­ی پذیرش و به­ کارگیری فناوری در سازمان­هایی در کشور تایوان که از ابزارهای همراه برای آموزش کارکنانشان استفاده می­ کنند، می ­پردازد، سازه­های اصلی مدل را مورد سنجش قرار داده و جز آن شاخص­ هایی چون جنس، سن و تجربه، داوطلبی و شغل فرد را نیز در سازمان به عنوان متغییر مداخله گر به مدل اضافه نموده است. نمونه­های این تحقیق شرکت­های فعال در تایوان بوده است. لیکن نتایج تحقیقات بیانگر این مطلب است که صرفاً تأثیر اجتماعی با قصد رفتاری و استفاده از آن دارای رابطه بوده است. در این تحقیق قدرت تبیین مدل تحت تأثیر نگرش کارکنان که به کارآمدی سیستم آموزش همراه اعتقادی نداشته اند کاهش یافته است. همچنین انگیزش کارکنان به دلیل نبود فعالیت های انگیزشی سازمان پایین بوده و تمایل چندانی به بهره­ گیری از سیستم نداشته اند. نگارنده پیشنهاد نموده است که نوع صنعتی که سازمان­ها در آن فعالیت می­ کنند می ­تواند تفاوت­هایی را در نگرش کارکنان آن ایجاد نماید. همچنین تأثیر اجتماعی در کارکنان بالای سن 50 سال بیشتر از سایرین بوده است اما شاخص­ های جنس و تجربه در این مدل نتوانسته است متغیر میانجی قرار گیرد. (Yu-Shan Cheng, 2011)
با توجه به جمعیت قابل توجه کشور چین صنایع مرتبط با خدمات کسب و کار همراه توجه ویژه­ای به بازار این کشور دارند. تحقیقی که در سال 2007 در کشور چین انجام شده متغیرهای میانجی متداول نظریه­ یکپارچه­ی پذیرش و به­ کارگیری فناوری را در نمونه ­ای از جمعیت این کشور مورد ارزیابی قرار داده که جنسیت و سطح تحصیلات بر روند روابط مدل تأثیرگذار بوده است از این رو نگارنده پیشنهاد نموده است که عناصر خرده فرهنگی بیشتری در نمونه ی کشور چین مورد ارزیابی قرار گیرد (Park,Yang & Lehto, 2007).
در مجموع پاره ای مطالعات پیشین خارجی در این حوزه عبارتند از:
جدول 2 5. پذیرش فناوری در مطالعات خارجی پیشین

عنوان مقاله

نویسندگان

ADOPTION OF MOBILE TECHNOLOGIES FOR CHINESE CONSUMERS

در پاسخ به گویه: کارکرد شبکه‌های مجازی اجتماعی بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد. حدود ۴۰ درصد معتقدند که کارکرد شبکه‌های مجازی اجتماعی بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد.در این میان مخالفان نیز حدود ۱۹ درصد هستند، ولی حدود ۳۸ درصد از افراد در این مورد بی نظر هستند‌.
در پاسخ به گویه: کارکرد تبلیغات محیطی وﺳﺎﻳﻞ ارﺗﺒﺎط بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد. اکثریت افراد (حدود ۴۰ درصد) درباره این گزینه نظری ندارند، در حالی که حدود ۳۸ درصد با آن موافقند. مخالفان حدود ۱۹ درصد هستند.
در پاسخ به گویه: کارکرد رادیو بر نا امنی اجتماعی موثر ‌می‌باشد. حدود ۸۳ درصد از افراد مورد مطالعه معتقدند که کارکرد رادیو بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد. این گویه قبلا نیز به طور غیر مستقیم و از طریق گویه‌هایی جزئی تر بررسی شده و تقریبا نتایج همسانی به دست آمده بود.
در پاسخ به گویه: کارکرد اینترنت بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد.۷۵ درصد افراد مورد مطالعه در این خصوص نظر مثبتی داشته وموافقان تنها ۱۲ درصد هستند‌.
در پاسخ به گویه: کارکرد مطبوعات بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد. از منظر حدود ۸۳ درصد از افراد مورد مطالعه، کارکرد مطبوعات بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد.
در پاسخ به گویه: میزان تحصیلات اﻓﺮاد بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد. همان گونه که انتظار ‌می‌رفت، اکثریت افراد با این نگاه که میزان تحصیلات اﻓﺮاد بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد، موافق هستند. با این حال با توجه به آن که این گویه به طور کلی عنوان شده است، تعداد بی نظرها افزایش یافته است.
گویه: نوع تحصیلات اﻓﺮاد بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد. با مخالفت هیچیک از افراد مورد مطالعه مواجه نگشت و حدود ۹۷ درصد با آن موافقت دارند.
در پاسخ به گویه: سطح تحصیلات اﻓﺮاد بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد. تنها ۶ درصد با این نگاه مخالفند و حدود ۸۸ درصد از افراد مورد مطالعه با این گزینه موافقند؛ یعنی در واقع تاکید ‌می‌کنند که این ارتباط وجود دارد و سطح تحصیلات اﻓﺮاد بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد.
در پاسخ به گویه: رشته تحصیلی اﻓﺮاد بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد. اکثر کسانی که پاسخ داده اند، این نظر را داشته اند.
در پاسخ به گویه: مکان تحصیلات اﻓﺮاد بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد. در این گویه به طور مستقیم و به شکلی کلی، نظر افراد در خصوص ارتباط مکان تحصیلات اﻓﺮاد و احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران خواسته شده است. در این خصوص هیچ مخالفی وجود ندارد. با این حال به دلیل گستردگی این بحث، حدود ۱۸ درصد از افراد مورد مطالعه در این خصوص در زمره «بی نظر»‌ها جای گرفته اند.
در پاسخ به گویه: زمان تحصیلات اﻓﺮاد بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد. اکثریت افراد حدود ۸۷ درصد افراد بیان کرده اند که زمان تحصیلات اﻓﺮاد بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران موثر ‌می‌باشد.

۵-۴- پیشنهادات به محققین آتی

شناسایی عوامل تکنولوژیکی موثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران
شناسایی عوامل فرهنگی موثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران
شناسایی عوامل اجتماعی موثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران
شناسایی عوامل اقتصادی موثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران
شناسایی عوامل سیاسی موثر در تولید ناامنی اجتماعی زنان ساکن درمنطقه ۱ شهر تهران
بررسی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران
بررسی تاثیر تماشای تلویزیون ماهواره ای بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران
نقش بکارگیری اینترنت بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران
نقش نهاد‌های مرد‌می‌در کاهش امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران
نقش شیوه‌های رهبری ( سبک‌های رهبری ) مدیران سیاسی کشور بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران
بررسی نقش شیوه‌های رهبری ( سبک‌های رهبری ) مدیران انتظا‌می‌کشور بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران
شناسایی آسیب‌های فرهنگی بکارگیری تکنولوژی‌های نوین ارتباطی بر احساس امنیت اجتماعی زنان منطقه ۱ شهر تهران

۵-۵- محدودیت‌های پژوهش:

این پژوهش برای اجرا با محدودیتهایی مواجه بود که برخی از آنها در اختیار محقق و برخی خارج از محدودۀ محقق می‌باشد. بعضی از محدودیتهایی که تا حدی در حیطۀ محقق قرار می‌گیرند عبارت هستند از: نحوۀ طراحی و نوع سئوالات پرسشنامه ( به دلیل تفاوت‌های فرهنگی )، میزان روایی و اعتبار سئوالات که با آزمون مقدماتی این اشکالات تا حدود زیادی مرتفع می‌گردد. بخش اعظم این مشکلات ناشی از ماهیت روش تحقیق پیمایشی می‌باشد که پاسخهای دریافتی در این نوع روش تحقیق عمدتاً واکنشی می‌باشند که شاید ناشی از اثرات محیط اجتماعی پاسخگو باشد. البته می‌توان با آموزش پژوهشگران و دقت در طراحی و تدوین پرسشنامه تا حدودی از این محدودیتها کاست.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بخش دیگری از محدودیتهای این تحقیق ناشی از این واقعیت است که این تحقیق در منطقه ۱ شهر تهران انجام گرفته که شاید به دلیل محدودیت زمانی و مکانی به سایر منطقه شهر تهران قابل تعمیم نباشد. از منظری دیگر چون این تحقیق با توجه به خاستگاه آکادمیک و دانش پژوهشی محقق طراحی شده، از این رو ‌می‌بایست برای بهره گیری از نتایج این تحقیق، نتایج حاصله را در کنار سایر نتایج قرار داد تا راهکار عملی و عل‌می‌بهتری برای گمانه زنی در باب رفتار و فعالیتهای افراد ارائه داد.
از محدودیتهای دیگر این تحقیق می‌توان به امتناع ورزیدن بعضی از پاسخگویان از پر کردن پرسشنامه ها به دلیل شرایط سیاسی موجود اشاره داشت.
کمبود منابع تحقیقی از جمله منابع تحقیقات پیشین در این زمینه از دیگر محدودیتها برای بررسی این موضوع بوده است.
حجم بالای پرسشنامه (۴۰۰ پرسشنامه و ۴۰ گویه) از مهمترین محدودیت‌هایی بود که روند جمعآوری داده ها را با مشکل کمبود زمان مواجه کرده بود و بر روند پیشرفتِ کار تأثیرگذار بود.

فهرست منابع

الف) منابع فارسی:

1. 1. اتکینسون، دیوید و مارک رابوی رادیو- تلویزیون خدمت عمومی(چالش قرن بیست ویکم)، ترجمه مرتضی ثاقب فر،تهران:انتشارات سروش (۱۳۸۴)

1. 1. افتخاری، اصغر: حوزه ناامنی و مبانی فرهنگی مدیریت استراتژیک و امنیت داخلی در ایران، انتشارات مطالعات راهبردی، بهار۱۳۷۸،ص۱۳

1. 1. برژینسکى، زیبگنیو: در جست وجوى امنیت ملى. ترجمه ابراهیم خلیلى. تهران. سفیر.( ۱۳۶۸)

1. 1. بورن، اد بعد فرهنگی ارتباطات برای توسعه،ترجمه مهرسیما فلسفی،تهران: مرکز تحقیقات،مطالعات و سنجش برنامه ایی صدا و سیمای ج.ا.ا. (۱۳۷۹)

1. 1. پهلوان، چنگیز: فرهنگ شناسی، چاپ اول، تهران: پیام امروز(۱۳۷۸)

1. 1. پورحسینی، ابوالقاسم ترجمه؛ برن. ژان، فلسفه اپیکور، تهران؛ امیرکبیر، (۱۳۵۷)

1. 1. چلبی، مسعود: جامعه‌شناسی نظم، تهران: نشر نی، ۱۳۸۲

1. 1. چلبی، مسعود، ۱۳۷۲، وفاق اجتماعی، نامه علوم اجتماعی، جلد دوم، شماره ۳، ص۲۸-۱۵٫

1. 1. چلبی، مسعود، جامعه شناسی نظم، تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، نشر نی، چاپ اول ۱۳۷۵٫

1. 1. ﺣﺒﻴﺐزاده، ﺻﺤﺎب، ﺑﺮرﺳﻲﻧﻘﺶدوﮔﺎﻧﻪرﺳﺎﻧﻪﻫﺎیﺟﻤﻌﻲ در ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی و وﻗﻮع ﺟﺮاﻳﻢ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلا‌می‌(۱۳۸۸)

1. 1. خانیکی، ‌هادی رسانه‌های جمعی و امنیت ملی انتشارات وزارت کشور، چاپ اول جلد دوم تهران ۱۲۷۶

1. 1. خجسته، حسن: رسانه‌های مدرن و کارکرد آن‌ ها، به نقل از سایت اجلاس حکمت سازمان ملی جوانان ( ۱۳۸۶ )

1. 1. دادگران، سید محمد: مبانی ارتباطات جمعی، تهران: انتشارات فیروزه، چاپ دوم (۱۳۷۷)

1. 1. رشیدپور علی: بررسی شیوه‌های مدیریتی موجود در مراکز فرهنگی تابعه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی‌استان لرستان. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت فرهنگی‌. دانشگاه آزاد اسلامی‌واحد علوم و تحقیقات تهران. (۱۳۸۱)

1. 1. ژیرار، آگوستین: توسعه فرهنگی، تجارب و خط مشی‌ها، گروه مترجمان، تهران: مرکز پژوهشهای بنیادی،چاپ اول (۱۳۷۲)

1. ساروخانی، باقر، نقش وسایل ارتباط جمعی در پیشگیری از وقوع بزهکاری وزارت کشور، تهران ۱۳۸۱

۱-۲ کاربردهای پلاسمای کانونی
امروزه دستگاه پلاسمای کانونی کاربردهای متنوعی در علوم مختلف پیدا کرده است. از جمله این کاربردها می‌توان به کاربردهای آموزشی، تحقیقاتی و صنعتی اشاره کرد.
پلاسمای کانونی می تواند یک ابزار بسیار مفید برای آموزش برخی موضوعات فیزیک شامل: ترمودینامیک، فیزیک هسته‌ای، الکترومغناطیس و…باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در زمینه‌های تحقیقاتی که این ابزار نسبت به دیگر دستگاه‌های گداخت هسته‌ای ارزان تر است، می‌توان بسیاری از پدیده‌های دینامیک پلاسما، ناپایداری وآشفتگی پلاسما را مورد ارزیابی وبررسی قرار داد.
دستگاه پلاسمای کانونی همچنین می‌تواند کاربردهایی در صنعت داشته باشد. در اینجا به طور مختصر به چند مورداشاره می‌کنیم.
* سیستم ایمنی فرودگاه ها
روش NAA یا آنالیز مواد توسط فعال‌ سازی نوترون یکی از بهترین روش ها برای تشخیص و کشف مواد غیر قابل تشخیص با چشم و دستگاه‌های موجود در فرودگاه‌ها و خروجی‌های کشور می‌باشد.[۱۱]
* بررسی گودال‌های زیرزمینی با بهره گرفتن از نوترون‌های پالسی
با بهره گرفتن از ویژگی های خوب نوترون‌های پالسی تولید شده در این سیستم و استفاده از پراکندگی نوترون‌ها می‌توان به وجود ساختارهای زیرزمینی و عناصر موجود در آن پی برد.[۱۱]
*کاربرد در علم مواد
کاشت یون ؛ اصلاحات سطح مواد (از طریق بمباران ذرات باردار) ؛ بررسی فعل و انفعالات پرتوها روی دیواره محفظه پلاسما (بررسی یک نوع خاص از ماده بعنوان هدف در دستگاه پلاسمای کانونی و اثرات آن در برخورد پرتوهای موجود در(PF ؛ آنالیز طلا توسط فعال سازی نوترون ؛ آنالیز زغال سنگ توسط فعال سازی نوترون[۱۱]
* لیتو‌گرافی با بهره گرفتن از پرتو‌های الکترون
پلاسمای کانونی یک چشمه قوی از پرتو‌های الکترون می‌باشد که برای لیتوگرافی ازاین پرتو‌ها استفاده می‌شود.[۱۱]
* تولید رادیوایزوتوپ‌های مورد استفاده در عکسبرداری تشخیصی
PET یکی از چندین روش تشخیصی در پزشکی هسته‌ای می‌باشد. رادیوایزوتوپ‌های لازم PET می‌تواند به کمک دستگاه پلاسمای کانونی تولید شود که این روش بسیار قابل دسترس و ارزان نسبت به شتاب‌دهنده‌ها می‌باشد. در داخل محفظه‌ی پلاسمای کانونی، یون‌های سریع مورد نیاز برای تولید رادیوایزوتوپ‌ها به وجود آمده و باعث تولید این ایزوتوپ‌ها در مدت چند ده نانو ثانیه می‌شود.
در این پروژه به این کاربرد به طور مفصل پرداخته می‌شود.
فصل دوم
ساز وکار شتاب یون ها و
مطالعه طیف دوترون های پرانرژی در
دستگاه پلاسمای کانونی
پرتوهای پر انرژی یونی کاربردهای بسیاری در پزشکی، مواد وکاربردهای دیگر دارند. یون ها در شتاب‌دهنده‌های ذرات باردار، شتاب‌دهنده‌های لیزری، سیستم‌های پالسی پلاسما و… شتاب داده می‌شوند.
یکی از مناسبترین شتاب‌دهنده‌ها که می‌تواند جایگزین مناسبی برای شتاب‌دهنده سیکلوترون و شتاب‌دهنده لیزری باشد دستگاه پلاسمای کانونی است.
پلاسمای کانونی یک دستگاه پلاسمای پالسی است که یون‌ها تا انرژی‌های خیلی بالا شتاب داده می‌شوند.
در این فصل به فرایند شتاب یون‌ها در دستگاه پلاسمای کانونی پرداخته و روش‌های اندازه‌گیری یون‌های پر انرژی بررسی می‌شود.
۲-۱ ساز و کار شتاب یون‌ها
ولتاژ بانک خازنی برای یک دستگاه پلاسمای کانونی معمولا ۱۰-۳۰kV است. اما نتایج حاصل از آزمایشات بسیاری نشان می‌دهد که باریکه‌های دوترونی گسیل شده از ستون پلاسما (تنگش) یک محدوده وسیعی( تا چند MeV) از انرژی‌ها را شامل می‌شود. شتاب یون‌ها برای این چنین انرژی‌هایی (چند برابر ولتاژ شارژ) یکی از جنبه‌های غیره منتظره این دستگاه پلاسمای کوچک است. شتاب ذرات در دستگاه پلاسمای کانونی به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. چندین مدل برای شتاب یون‌ها در نظر گرفته شده است شامل: ناپایداری‌ها، تاثیر مقاومت غیرعادی، موج پلاسما و موج شوک می‌باشد. هر چند مکانیسم شتاب یون‌ها تا کنون به درستی شناخته نشده است.
در این قسمت مختصری در رابطه با میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی که نقش مهمی در شتاب یون‌ها دارند توضیح داده می‌شود سپس به بررسی فرایند شتاب و توصیف مدل‌های شتاب پرداخته می‌شود.
۲-۱-۱ فرایند شتاب
تراکم سریع شعاعی پلاسما با سرعت در حضور میدان‌های مغناطیسی از مرتبه مگا گاوس(MG)، میدان‌های الکتریکی قوی در راستای محور از مرتبه ایجاد می‌کند. میدان های مغناطیسی در پلاسما هنگامی که جریان ۱MA است معمولا در حد۱MG می‌باشد. از طرف دیگر میدان در نقاط داغ^[۱۱]، ۱۰۰MG مشخص شده است. این میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی قوی نقش مهمی در شتاب یون‌ها ایفا می‌کنند [۱۷].
زمانی که میدان مغناطیسی سمتی (به سرعت در راستای محور نفوذ می‌کند، تغییرات شدیدی در اندوکتانس پلاسما ایجاد می‌شود که منجر به تولید یک میدان الکتریکی محوری) ( می‌شود و یون ها تحت تاثیر این میدان الکتریکی القایی شتاب می‌گیرند.
۲-۱-۲ مدل‌ های شتاب
۲-۱-۲-۱ ناپایداری ها
افزایش دمای ستون پلاسما باعث افزایش انرژی جنبشی ذرات باردار می‌شود. اما در عین حال ممکن است در میدان های الکتریکی و مغناطیسی نوسانات القا کند. رشد یک اغتشاش در تنگش باعث افزایش نفوذ میدان مغناطیسی در داخل ستون پلاسما می‌شود. اگر جابه‌جایی پلاسما‌ی دور شده از تعادل ایستایی را در نظر بگیریم برای اغتشاش می‌نویسیم :
(۲-۱)
به طوری کهm عدد مد سمتی است و مقدارهای آن عدد صحیح (m=0,1,…) است و k عدد موج محوری می‌باشد (شکل ۲-۱).

شکل(۲-۱): اغتشاش در ستون پلاسما به صورت شماتیک
چون فشار مغناطیسی در ناحیه‌ای که اختلال ایجاد شده تا حدودی بالاتر از پلاسمای اطراف آن است، ناحیه مختل شده در جهت شعاعی متراکم شده و در جهت محوری منبسط می‌شود. شکل (۲-۲) اختلال در پینچ را نشان می‌دهد.

شکل(۲-۲): اختلال در پینچ[۱۶]
الف) مدm=0
حالت m=0 به ناپایداری سوسیسی^[۱۲] شناخته می‌شود (شکل۲-۳). ناپایداری سوسیسی از انقباضات متناوب پلاسما ناشی می‌شود. این حالت تغییرات هارمونیک شعاع پینچ را نشان می‌دهد. رشد این ناپایداری به علت اغتشاش شعاعی متقارن در نقاط خاص است. در این نقاط مساحت سطح مقطع کاهش یافته در نتیجه قدرت میدان مغناطیسی سمتی در این سطح پلاسما افزایش پیدا می‌کند. پس فشار مغناطیسی نیز افزایش پیدا می‌کند و باعث می‌شود انقباض در این نقاط در مقایسه با نقاط دیگر سریع‌تر صورت گیرد. تغییرات سریع میدان مغناطیسی باعث القاء یک میدان الکتریکی طولی می‌شود که یون‌ها را با سرعت بالاتری شتاب می‌دهد.
ب ) مد m=1
حالتm=1 به ناپایداری کینک^[۱۳] شناخته می‌شود. حالت m=1 حالت مارپیچی ستون پلاسما است. همان طور که در شکل (۲-۳) مشخص شده است، در این نمونه محور پلاسما دچار اغتشاش می‌شود. خطوط میدان مغناطیسی در قسمت درونی خمیدگی نزدیکتر می‌شوند که این امر منجر می‌شود که فشار مغناطیسی در لبه درونی نسبت به لبه داخلی بیشتر شود و در نتیجه، اختلاف فشار مغناطیسی حاصله موجب خمیدگی بیشتر ستون پلاسما می‌شود.
شکل(۲-۳): ناپایداری سوسیسی(m=0) ،سمت چپ؛ ناپایدارری کینک(m=1) سمت راست؛
۲-۱-۲-۲ مقاومت غیرعادی^[۱۴]
با افزایش جریان الکتریکی مقاومت (مقاومت غیر عادی ) افزایش می‌یابد. مقاومت غیرعادی منجر به نفوذ جریان و میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی در پلاسما می‌شود. اگر مقاومت به اندازه کافی بزرگ باشد میدان الکتریکی خارجی می‌تواند در پلاسما به سرعت نفوذ کند. در مقاومت بالا نفوذ جریان و میدان ها بسیار سریعتر از حرکت شعاعی پلاسما است. برطبق قانون اسپیتزر^[۱۵] مقاومت پلاسما در صورت افزایش دمای پلاسما کاهش می‌یابد در صورتی که در اینجا زمانی که فرکانس الکترون-سیکلوترون^[۱۶] بزرگتر از فرکانس برخورد یون- الکترون^[۱۷] می‌شود، مقاومت پلاسما تا حد زیادی افزایش پیدا می کند و جریان تخلیه می تواند به سرعت به سمت محور انتشار پیدا کند. چنین انتقال سریع برای یک توزیع جریان محدود یک فرضیه کلیدی برای شتاب دوترون ها در انرژی‌های بالا است.[۱۶]
زمان مشخصه نفوذ میدان (زمان پینچ) برای یک پلاسما به شعاع L به شکل رابطه (۲-۲) می باشد. [۱۸,۱۶]
(۲-۲)
از آنجائیکه زمان تنگش در دستگاه پلاسمای کانونیNX2 در حدود ۷۰ ns است، یک مقاومت ناهنجار بزرگ،، تخمین زده شده است که برابر است با:. بنابراین نفوذ میدان سریعتر از حرکت شعاعی لایه پلاسما در فاز تنگش می‌باشد.[۱۶]
تغییرات سرعت برای هر یون در طول شتاب در تنگش:
(۲-۳)
و با توجه به معادله ماکسول:

.۷۱۲

.۷۲۰

مقدار ویژه عاملها

۵.۶۵۶

۲.۲۴۸

۱.۳۶۵

۱.۱۴۵

–

واریانس تبیینشده توسط هر عامل

۲.۹۰۳

۲.۸۲۴

۲.۷۸۳

۲.۷۱۲

–

درصد واریانس تبیینشده

۱۶.۰۴۶%

۱۵.۹۴۸%

۱۵.۳۹۳%

۱۵.۱۲۳%

–

درصد تجمعی واریانس تبیینشده

۱۵.۰۴۶%

۳۱.۹۹۴%

۴۷.۳۸۷%

۶۲.۵۱%

–

با توجه به جدول (۱۰- ۴)، مقدار اشتراک استخراجی برای تمام سؤالات بیشتراز (۵/۰) میباشد و هیچ سؤالی از پرسشنامه لازم نیست که کنار گذاشته شود. همچنین ۵ عامل با مقدار ویژه بالاتر از یک استخراج شدهاند که تمام سؤالات مربوط به این متغیر دراین ۴ عامل جای گرفتهاند. همچنین باتوجه به بارهای عاملی سؤالات؛ هریک از سؤالات بیشترین بار عاملی را در همان عاملی که از پیش تعیین شدهبود، دارا هستند. پس هر سؤال دقیقاً همان عاملی را اندازه گیری میکند که برای آن طراحی شده است، بنابراین سؤالات متغیر توسعه فرهنگ کارآفرینی سازمانی از روایی لازم برخوردار میباشد. با توجه به جدول؛ عامل یا مؤلفه اول؛ فرهنگ درک تغییر و کشف فرصتهای جدید میباشد که (۰۴۶/۱۶%) از تغییرات (واریانس) متغیر توسعه فرهنگ کارآفرینی سازمانی را تبیین میکند و پس از آن به ترتیب فرهنگ خلاقیت و نوآوری (۹۴۸/۱۵%)، فرهنگ تحریک و پرورش انگیزه ها(۳۹۳/۱۵%) و فرهنگ استقلال طلبی و مسئولیتپذیری (۱۲۳/۱۵%) از تغییرات متغیر توسعه فرهنگ کارآفرینی سازمانی را تبیین میکنند و در کل؛ (۵۱/۶۲%) از تغییرات متغیر توسعه فرهنگ کارآفرینی سازمانی مربوط به این چهار عامل است که در پژوهشهای علوم انسانی درصدقابل قبولی است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

- بررسی نرمال بودن داده ها
برای اجرای روش های آماری و محاسبه آماره آزمون مناسب و استنتاج منطقی درباره فرضیه های پژوهش؛ مهمترین عمل، قبل از هر اقدامی انتخاب روش آماری مناسب برای پژوهش است. برای این منظور آگاهی از توزیع داده ها از اولویت اساسی برخوردار است. برای همینمنظور در این پژوهش از آزمون معتبر کلموگروف- اسمیرنف برای بررسی فرض نرمال بودن داده های پژوهش استفاده شدهاست. این آزمون باتوجه به فرضیات زیر به بررسی نرمال بودن داده می پردازد.
H₀: داده ها دارای توزیع نرمال هستند.
H₁: داده ها دارای توزیع نرمال نیستند.
نحوه داوری با توجه به جدول آزمون کلموگروف- اسمیرنف بدین صورت است که اگر سطح معنیداری (sig) برای کلیه متغیرها بزرگتر از سطح آزمون (۰۵/۰) باشد توزیع داده ها نرمال میباشد. همچنین میتوان از قضیه حد مرکزی نرمال بودن متغیرها را سنجید. در این قضیه هر گاه حجم نمونه بزرگتر از ۳۰ باشد میتوان توزیع داده ها را نرمال درنظر گرفت.
بررسی نرمال بودن متغیر عوامل موثر بر توسعه فرهنگ کارآفرینی سازمانی
جدول(۱۱-۴). آزمون کلموگروف- اسمیرنوف متغیر عوامل موثر بر توسعه فرهنگ کارآفرینی سازمانی

متغیر

خطرپذیری
(ریسکپذیری)

توفیقطلبی

یکی از قدیمی­ترین و در عین حال مهمترین تعریفی که از دیپلماسی رسانه­ای به عمل آمده است، را باید تعریف «کوهن»^[۶۹] از دیپلماسی رسانه­ای در نظر گرفت. به اعتقاد او دیپلماسی رسانه­ای یعنی نفوذ رسانه بر سیاست­مداران و افکار عمومی در جهت تاثیرگذاری بر تصمیمات مهم سیاسی. او رسانه ­ها را به عنوان یک عنصر مشاهده­کننده و به ویژه یک کاتالیزور در فرایند سیاست خارجی در نظر می­گیرد. (کوهن، ۱۹۸۶، ص ۵)
دیپلماسی رسانه­ای، از رسانه ­ها در جهت ارتقای سیاست خارجی کشورها استفاده می­ کند و رسانه به مثابه ابزاری در دیپلماسی تلقی می­ شود که با بهره­ گیری از این ابزار، دیپلمات­ها و سیاست­گذاران می­توانند نیات و مقاصد خود را به عنوان دیپلماسی محک بزنند. (رضائیان، ۱۳۸۷، ص۸۷)
در مقابل تعاریف کلی فوق، ایتان گیلبوا، تعریف بسیار مشخص­تری برای این مفهوم ارائه می­دهد: «دیپلماسی رسانه­ای به معنای استفاده از رسانه­های جمعی، برای برقراری ارتباط با بازیگران دولتی و غیردولتی، برای اعتمادسازی، پیشرفت مذاکرات و بسیج حمایت عمومی از توافقات است. دیپلماسی رسانه­ای از طریق فعالیت­های معمول یا ویژه متعددی؛ شامل کنفرانس­های مطبوعاتی، مصاحبه و افشاء اطلاعات، به­علاوه دیدار سران کشورها و واسطه­ها در کشورهای متخاصم و رویدادهای رسانه­ای پیگیری می­ شود که برای ورود به دورانی جدید ترتیب داده شده ­اند». (گیلبوا، ۱۳۸۷، ص ۸۹)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱ – ۴ – ۵ – ۳ الزامات استفاده از دیپلماسی رسانه­ای
گسترش فن­آوری اطلاعات و ارتباطات طی دهه­های اخیر، حوزه ­های گوناگون زندگی مدنی و شخصی بشر را تحت­تاثیر قرار داده است. یکی از حوزه ­های حیات مدنی بشر که به شدت از فن­آوری­های نوین ارتباطی تاثیر پذیرفته است، عرصه سیاست خارجی و دیپلماسی کشورهاست. دستاورد این تحول، دیپلماسی رسانه­ای است که در گفتار و رفتار فعالان عرصه سیاست خارجی جایگاهی برجسته دارد. هر کشوری برای موفقیت در حوزه دیپلماسی رسانه­ای باید کارگزاران دیپلماسی و رسانه را بیش از پیش با یکدیگر هماهنگ کند. (طباخی ممقانی، ۱۳۹۰، ص ۶۶)
به این ترتیب، کشورهایی که دارای تکنولوژی­های ارتباطی نیرومند هستند، می­توانند تاثیر و نفوذ بیشتر در جریان اطلاعات جهانی و ایجاد تصویر مطلوب خود داشته باشند. به عبارتی، کشورهای برخوردار از برتری رسانه­ای جهان، بهترین موقعیت و فرصت را برای شکل­دهی تصویر بین ­المللی مطلوب خویش در اختیار دارند. بنابراین، «قدرت ملی جهانی» یک کشور، از توانایی آن کشور برای طراحی و اجرای دیپلماسی رسانه­ای منشاء می­گیرد. اکنون بسیاری از دولت­های بزرگ غربی برای حفظ سلطه سیاسی و نفوذ جهانی خود، از امکانات و وسایل دیپلماسی رسانه­ای، همچون خبرگزاری­ها، آژانس­های تبلیغاتی، مؤسسات بررسی بازار، مؤسسات افکارسنجی و روابط­عمومی­ها استفاده می­ کند. در این میان، انتخاب کشورها و مناطق جغرافیایی برای پوشش خبری از سوی رسانه ­ها، اغلب تحت تاثیر خصوصیات نظام­های سیاسی و شرایط فرهنگی-اجتماعی آنها، قرار می­گیرد. به عبارتی، اهمیت سیاسی یک کشور یا یک منطقه جغرافیایی در صحنه جهانی، باعث افزایش توجه خبری به آن کشور یا منطقه می­ شود و مؤسسات رسانه­ای بین ­المللی را وادار می­ کنند تا برای اخبار و گزارش­های مربوط به آن، منابع مالی بیشتری اختصاص دهند و به آن توجه بیشتری معطوف کنند. خبرگزاری بین ­المللی غربی هم به عنوان بخشی از نظام ارتباطات بین­الملل برای تولید و پخش پیام­ها و تصویرهای خبری در جهت منافع کشورهای اصلی مقر فعالیت­شان، فعالیت می­ کنند. کشورهای توسعه­یافته به خصوص آمریکا، به ویژه از جنگ جهانی دوم به بعد، از دیپلماسی رسانه­ای برای پیش­برد سیاست خارجی و حفظ قدرت خود به طور جدی استفاده کرده ­اند. (معتمدنژاد، ۱۳۸۹، ص ۴۱۰)
۱ – ۴ – ۵ – ۴ نقش دیپلماتیک رسانه ­ها
«افرنان» معتقد است: وقتی از مقامات سیاست خارجی راجع ­به نقش رسانه ­ها سوال شود، اغلب به حرکت درآوردن و یا متوقف ساختن سیاست را مطرح می­سازند. اما در دنیای امروز نقش رسانه ­ها از به حرکت درآوردن سیاست و یا متوقف ساختن آن بسیار فراتر رفته و نقش­های مختلفی را بر عهده گرفته­اند. کارکردهای عمده رسانه ­ها در سیاست خارجی از نظر وی عبارتند از:

• • منبع اطلاعاتی سریع و مفیدی برای تصمیم ­گیری­های سیاسی به شمار می­روند.

• • به عنوان تنظیم­کننده و یا اولویت­دهنده­هایی هستند که بر اولویت­های ایالات متحده و دیگر ملل جهان تاثیر می­گذارند.

• • به عنوان نماینده و یا وکیل از سوی دیپلمات­ها عمل می­ کنند.

• • به عنوان یک نظام نشانه­گذاری دیپلماتیک که با تاثیر سیاسی همراه هستند، عمل می­ کنند.

• • به عنوان ابزاری در دست تروریست­ها و و سازمانهای غیردولتی­اند. (افرنان، ۱۹۹۱، ص۳۷)

وی با تشریح کامل کارکردهای فوق، در کتاب «رسانه­­های جمعی و سیاست خارجی آمریکا»^[۷۰]، بر دو مورد از کاربرد رسانه ­ها در فعالیتهای دیپلماتیک به شرح زیر تاکید می­ کند:
۱ - استفاده از رسانه ­ها برای تاثیرگذاری بر دولت­های دیگر: کارگزاران سیاسی معتقدند موثرترین و قابل استفاده­ترین تکنیک­های رسانه­ای که توسط کارگزاران سیاست خارجی مورد استفاده قرار گرفته­اند، برای نشان دادن اولویت­های دولت آمریکا به ملت­های دیگر است. کارتر در این رابطه می­گوید: «فایده رسانه برای رئیس دولت، تلاش برای تاثیرگذاری بر دولتهای دیگر است. من از رسانه­های بین ­المللی در جریان سفرهایم به کشورهایی چون لهستان، آلمان شرقی، و ژاپن استفاده کرده­ام. من پاسخگوی سوالات مردم شهرهای محل دیدارم در این کشورها بوده­ام.» جنبه­ های دیپلماتیک تغییر عملکرد رسانه ­ها به شکل­های مختلفی بوده است: برقراری ارتباط با دولتهایی که راه دیگری برای برقراری ارتباط با آنها وجود ندارد، ارسال نشانه­ های تاثیرگذار برای مردم و سازمان­های دولتی دیگر و دریافت پاسخ­های آنها. در این رابطه می­توان به ارائه آدرس­های ماهواره­ای، برگزاری کنفرانس­های مطبوعاتی، برنامه ­های خبری و کنفرانس­های ماهواره­ای برای تبادل پیام­های مردم با رهبران کشورهای خارجی اشاره کرد. (همان، ص ۵۳)
۲ - استفاده از رسانه ­ها برای تاثیرگذاری بر ملل دیگر: کارگزاران سیاست خارجی متفقاً معتقدند که ارتباطات رسانه­ای با ملل دیگر، ابزار سیاسی سودمندی است. همچنین تعدادی بر این عقیده­اند که این مسئله، به یک واقعیت در سیاست خارجی تبدیل شده است. در این رابطه، تبادل پیام تبریک برای مردم ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی در دوره ریاست جمهوری ریگان، نمونه قابل توجهی است. کارتر نیز که در زمان ریاست جمهوری خود به تلویزیون جهانی دسترسی نداشت، آن را ابزار بسیار مهمی برای ریاست جمهوری می­داند و می­گوید که اگر اکنون رئیس جمهور باشد، استفاده از تلویزیون را به عنوان یک ابزار دیپلماتیک برای دسترسی به سایر کشورها از طریق امواج گسترش می­دهد. وی می­افزاید: «کاری که اکنون تلویزیون می ­تواند در خارج از مرزهای ملی انجام دهد، فرصت بسیار خوبی برای یک رئیس جمهور است که بتواند دیدگاه­ های آمریکایی را به همه دنیا منتشر کند.» (همان، ص ۵۶)
۱ – ۴ – ۵ – ۵ اشکال دیپلماسی رسانه­ای
گیلبوآ بر اساس ماهیت مشارکت­کنندگان، اهداف و شیوه ­های آنها، سه شکل از دیپلماسی رسانه­ای را پیشنهاد داده است: گونه اصلی دیپلماسی رسانه­ای هنگامی اتفاق می­افتد که طریقه­های مناسب و مستقیم ارتباطی بین طرفین متخاصم وجود نداشته باشد، گیلبوا می­نویسد: در فقدان طریقه­های مناسب و مستقیم ارتباطی یا هنگامی که یکی از طرفین، درباره چگونگی واکنش طرف مقابل به شرایط مذاکره و یا پیشنهادهای مطرح شده برای حل منازعه، نامطمئن است، مقامات، چه با استناد و چه بدون استناد، از رسانه ­ها استفاده می­ کنند تا پیام­هایی را برای رهبران دولت متخاصم و بازیگران غیر دولتی ارسال کنند. گاهی اوقات طی بحران­های شدید بین ­المللی، رسانه ­ها تنها راه را برای ارتباط و مذاکره بین بازیگران متخاصم مهیا می­ کنند. مانند بحران گروگانگیری در ایران و هواپیما ربایی تی دبلیو ای، که مقامات از شبکه ­های تلویزیونی جهانی برای ارسال پیام­های خود استفاده کردند. (گیلبوا، ۱۳۸۸، ص ۹۱)
در گونه دیپلماسی در حال سفر، از خبرنگارانی استفاده می­ شود که هنگام سفر رؤسای کشورها و وزرای خارجه به خارج از کشور، برای انجام ماموریت­های دیپلماتیک، به خصوص میانجی­گری، آنها را همراهی می­ کنند. تحول ارتباطات و حمل و نقل، این شکل از دیپلماسی رسانه­ای را ممکن ساخته و موجب توسعه آن شده است.
و بالاخره، گونه رویداد رسانه­ای، هنگامی است که رهبران بزرگ توانسته ­اند بر دهها سال نفرت و جنگ غلبه کرده و صلح را جایگزین آن کنند. وقایع رسانه­ای نشان دهنده بهترین دیپلماسی رسانه­ای است. این رویدادها با تکریم، تشریفات و جذب مخاطبین گسترده در سراسر دنیا، به صورت زنده پخش می­شوند. تاثیر باواسطه دیگری نیز آن هنگام، روی می­دهد که مقامات، از رویدادهای رسانه­ای جهت بسط و گسترش حمایت عمومی از فرایند صلح، پس از اتمام مرحله اولیه و قبل از ورود به مرحله بعد، استفاده می­ کنند. این تاثیر نوعاً در مواردی رخ می­دهد که تغییری اساسی ایجاد شده اما طرفین، راهی طولانی تا تبدیل اصول مورد توافق به یک موافقت­/نامه صلح در پیش دارند. (همان، ص ۹۲)
۱ – ۴ – ۵ – ۶ تفاوتها و شباهتهای دیپلماسی عمومی و دیپلماسی رسانه­ای
آشنا معتقد است دیپلماسی رسانه­ای نیز مانند دیپلماسی فرهنگی، در حوزه معنایی دیپلماسی عمومی واقع شده ­اند به طوری که در این خصوص می­نویسد: دیپلماسی عمومی، به معنای کاربرد ابزارهای بین فرهنگی و ارتباطات بین ­المللی در سیاست خارجی است و به گونه ­ای فراگیر شامل دیپلماسی فرهنگی و رسانه­ای می­ شود. (آشنا، ۱۳۸۴، ص۶) اما دیپلماسی رسانه­ای از مقولاتی است که فی­النفسه از پیچیدگی خاصی برخوردار است و هنوز در بین اساتید علوم ارتباطات و نظریه­پردازان روابط بین­الملل اتفاق نظر در مورد آن وجود ندارد و هنوز بعضی از نویسندگان و مسئولان از کلمه دیپلماسی رسانه­ای، معنای دیپلماسی عمومی را مستفاد می­ کنند. ولی آنچه که مسلم است دیپلماسی رسانه­ای دارای معنای متفاوتی از دیپلماسی عمومی است. (گیلبوا، ۱۳۸۸، ص ۹۳)
به طور خلاصه می­توان گفت دیپلماسی رسانه­ای از حیث هدف، ابزار، روش و دوره زمانی با دیپلماسی عمومی متفاوت است. به عبارت دیگر، استفاده دیپلماتیک از رسانه و دستیابی به مقاصد دیپلماتیک از طریق رسانه، حیطه شمول دیپلماسی رسانه­ای است، ولی دیپلماسی عمومی تاثیر­گذاری در خارج از مرزها و تسخیر قلبها و مغزها از هر روشی را شامل می­ شود که رسانه یکی از این روشها است. اعزام گروه ­های هنری، برگزاری جشنواره­ها، پذیرش بورسیه­های تحصیلی و چاپ و نشر کتاب به زبان­های دیگر، همه و همه روش های دیپلماسی عمومی است که اینک در دستور کار بسیاری از کارشناسان خبره دیپلماسی عمومی در دنیای معاصر است. (همان، ص ۹۳)
۱ – ۴ –۶ دیپلماسی تلویزیونی
یکی دیگر از نقش­های دیپلماتیک رسانه ­ها در سیاست خارجی، دیپلماسی تلویزیونی است. «تد کاپل»^[۷۱]، بنیانگذار برنامه ­های تلویزیونی در این حوزه است. همزمان با او، شبکه­ ها و تولیدکنندگان مستقل نیز دست به عمل مشابهی زده و برنامه­هایی با عنوان «پل­های فضایی» تهیه و پخش نمودند. در این برنامه­ ها، کارگزاران سیاسی و شهروندان کشورهای مختلف از گوشه و کنار دنیا دعوت می­شدند تا در مورد مسائل مورد اختلاف، با هم گفتگو کنند. اما کارگزاران سیاست خارجی در مورد تاثیر این برنامه­ ها بر سیاست خارجی، نظرات متفاوتی ارائه داده­اند. تعدادی از آنان معتقدند که دیپلماسی تلویزیونی می ­تواند به سیاست کمک کند و تعدادی نیز تاثیر آن را هم مثبت و هم منفی ارزیابی می­ کنند. هارولد ساندرز، در مخالفت خود با تاثیر دیپلماسی تلویزیونی بر سیاست خارجی می­گوید: «دیپلماسی تلویزیونی عموماً به سیاست خارجی آسیب رسانده و آن را بلااثر می­سازد. به نظر نمی­رسد چنین برنامه­هایی سودمند باشند؛ چرا که اساساً این برنامه­ ها به­خوبی تهیه نمی­شوند. برای اینکه گفتگوهای موثرتری مطرح شود، افراد ابتدا باید یاد بگیرند که چگونه درباره مسائل حساس با هم گفتگو کنند. انجام اینکار بسیار مهمتر از مجادلات و کسب امتیاز است.» (افرنان، ۱۹۹۱، ص ۵۲)
۱ – ۴ – ۶ – ۱ تعریف دیپلماسی تلویزیونی
بررسی متون ارتباطات سیاسی نشان می­دهد که گامهای اولیه در تعریف دیپلماسی تلویزیونی، در قالب دیپلماسی رسانه­ای صورت گرفته است و به همین صورت اکثر اندیشمندان این حوزه تلاش کردند که نقش وسایل ارتباطی را در دیپلماسی و سیاست خارجی مورد بررسی قرار دهند.
«افرنان»^[۷۲]، دیپلماسی تلویزیونی را چنین تعریف کرده است: دیپلماسی تلویزیونی یعنی حضور نمایندگان ملی کشورها در برنامه ­های تلویزیونی و گفت­وگوی آنها راجع ­به موارد مورد اختلاف. (همان، ص ۵۲)
تلویزیون در عصر اطلاعات، یکی از مهمترین ابزارهای مبادلات سیاسی و تعامل بین کشورها، تلقی گشته و بخش قابل توجهی از دیپلماسی عمومی کشورهای قدرتمند جهانی را به خود اختصاص داده است. هم­ اینک تکنولوژی های نوین ارتباطات و اطلاعات در عرصه تلویزیونهای ماهواره­ای، گستره دیپلماسی و سیاست خارجی را به شبکه ­های تلویزیونی کشانده­اند، زیرا پیش­برد سیاست خارجی و دیپلماسی، بیش از پیش به میزان تاثیرگذاری تاکتیک­های خبر تلویزیون بر مخاطبین وابسته شده است. فضایی که سیاست­مداران را بر آن داشته است که قبل از هر عمل سیاسی به سنجش اخبار شبکه ­های جهانی تلویزیون پرداخته و با جلب افکار عمومی، بر قدرت عمل سیاسی خود بیافزایند. در دیپلماسی نوین که شیوه ­های سنتی مذاکرات پشت درهای بسته و سری منسوخ گشته است، افکار عمومی، سازمانهای بین ­المللی اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی و رسانه ­ها به عنوان بازیگران و بازیگردانان اصلی مذاکرات سیاسی، رفتار بازیگران دولتی را تحت­تاثیر قرار دادند. (پوراحمدی، ۱۳۸۸، ص۳۵)
تغییر در ساختار دیپلماسی سنتی و ظهور دیپلماسی نوین، تغییر در فرآیندها و دستور کار مربوط را نیز در پی داشت به طوری که تغییر منافع موجود و تعداد رو به رشد شبکه ­های تلویزیونی فعال در مذاکرات سیاسی، ماهیت دیپلماسی را پیچیده­تر و گسترده­تر کرده است. در واقع دیپلماسی تلویزیون ناظر بر گسترش دامنه شمول دیپلماسی، تمرکززدایی در نظام جهانی، تلاش برای اعمال شیوه ­های دیپلماتیک جدید و در نهایت نقش دیپلماسی چندجانبه در تدوین قواعد و هنجارهای رفتاری جهان می­باشد. (همان، ص۳۷)
۱ – ۴ – ۶ – ۲ نقش دیپلماسی تلویزیونی در سیاست خارجی
امروزه دیپلماسی تلویزیونی، یک ابزار مهم در پشتیبانی، هدایت و روان­سازی سیاست خارجی و نیز کانال تاثیرگذاری بر مذاکرات و تصمیم­گیریهای سیاست خارجی و یک مجرای تعاملی میان دیپلماتها برای بهبود مذاکرات و گفتگوهای سیاسی شناخته می شود. (لارسن، ۱۹۸۸، ص ۶)
در دیپلماسی نوین، تلویزیون در خدمت دیپلماسی است و تلویزیون با گسترش شبکه ­های ارتباطی و تبلیغات و تاثیرگذاری بر افکار عمومی و انتقال پیامهای سیاسی در زمانهایی که بین طرفین روابط سیاسی وجود ندارد، به نقش­آفرینی مشغول است؛ زیرا پوشش فوری اخبار تلویزیونی در مورد پدیده های سیاسی، قادر است اجبارهایی را در فرایند سیاست خارجی به وجود آورد و این اساسا به علت سرعت بالای پخش تلویزیونی و انتقال اطلاعات است. در سراسر قرن بیستم، تکنولوژی­ها، زمان انتقال اطلاعات را از یک هفته به یک دقیقه کاهش دادند. سرعت انتقال اطلاعات و پیامهای سیاسی و آگاهی افکار عمومی از مذاکرات پشت پرده فیمابین دیپلماتها موجب گردیده است که تلویزیون به عنوان یک دیپلمات نوین، وارد عرصه سیاست خارجی شده و باید منافع او نیز مورد توجه قرار گیرد. امروزه از تلویزیون به عنوان تله­دیپلماسی در روابط خارجی نام برده می­ شود. (همان، ص۱۲)
بنابراین همانگونه در که بحث دیپلماسی رسانه­ای مطرح گردید، عملکرد مهم سیاست خارجی در استفاده از تلویزیون در توضیح، تشریح و تصویرسازی از منافع ملی در سطح بین ­المللی خواهد بود. به این معنی که هر نظام سیاسی تاحدودی قدرت شکل­دهی به هویت ملی خود را با کنترل برنامه ­های تلویزیونی داخلی را خواهد داشت. اما ارتباط و تسلط بر تلویزیون­های جهانی، می ­تواند قدرت نفوذ سیاست خارجی در سطح بین ­المللی از خود را افزایش دهد. به عبارت دیگر تصویرسازی تلویزیون از منافع ملی و حمایت­های افکار عمومی داخلی از برنامه ­های سیاسی رهبران، به نوعی نشان­دهنده نقش پشتیبانی تلویزیون از سیاست خارجی تلقی می­گردد.
بنابراین بر اساس گفته­های دکتر معتمد نژاد، کشورهایی که دیپلماسی تلویزیونی ضعیفی دارند، قادر به معرفی هویت ملی و منافع ملی در سطح بین ­المللی را ندارند و در نتیجه در سیاست جهانی و تصمیمات بین ­المللی جایگاه مهمی ندارند. احترامی که یک ملت در جامعه جهانی از آن بهرمند می­ شود و نقشی که یک ملت در ارتباط با روابط بین­الملل معاصر بازی می­ کند، تحت­تاثیر هویت ملی و تصویر بین ­المللی یک ملت بوده است.
۱ – ۵ سیاست خارجی و دیپلماسی در ایران
۱ – ۵ – ۱ دیپلماسی عمومی ایران
دیپلماسی عمومی ایران به طور بالقوه دارای مولفه­هایی همچون تمدن ایرانی، به عنوان یکی از تمدن­های بزرگ و ارائه عقاید، سنت­ها و باورهای ایرانیان به مردم جهان و ارائه تصویری از ارزش­های اسلامی و شیعی است. در مولفه تمدن ایرانی عموما تاکید بر فرهنگ و تمدن ایرانی است. از آنجا که ایران یکی از کشورهای دارای تمدن چند هزار ساله است، از پشتوانه مناسب هویتی نیز برخوردار می­باشد که اگر چه دارای اقوام و زیرمجموعه­های متفاوتی است، اهمیت مشترک فرهنگی، زبانی و تمدنی موجب اتحاد در این کشور می­ شود. مسلما تقویت عناصر تمدن ایرانی همچون اسطوره­ها، آیین­های کهن، زبان و فرهنگ، به تقویت ثبات داخلی یک کشور کمک می­ کند تا کمتر در برابر تهاجمات خارجی آسیب­پذیر باشد. از جمله مهم­ترین آیین­های ایرانی که برای برنامه­ ریزی در جهت تقویت وجهه ایرانی و قدرت نرم ایران در جهان مناسب است، «نوروز» است. نوروز مهم­ترین جشن ملی ایرانیان و برخی کشورهایی است که ریشه مشترک فرهنگی با ایران دارند. نمادها و اسطوره­هایی که در این جشن وجود دارد، به حدی است که می ­تواند زمینه مناسبی برای بین ­المللی کردن نوروز باشد. ایران کهن، آیین­های متعدد دیگری علاوه بر نوروز نیز دارد که می­توان با تقویت و هدایت آنها وجهه ملی و فرهنگی ایران را تقویت کرد. (گلشن پژوه، ۱۳۸۷، ص ۲۹۶)
مولفه دیگری که به صورت بالقوه از عوامل مهم در افزایش قدرت نرم ایران است، عامل ارزش­های اسلامی و شیعی است. بعد از ورود اسلام به ایران و پذیرش آن توسط ایرانیان و تلفیق عناصر سازنده و مثبت فرهنگ ملی با آن، فرهنگ و هویت تازه­ای به نام فرهنگ ایرانی-اسلامی خلق شد. این فرهنگ پویا و قوی، پشتوانه اتحاد داخلی و هویت­بخشی به سرزمین ایران در برابر دیگر کشورها بوده است. این مولفه را همچنین می­توان در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به خوبی مشاهده کرد. تاثیر و نفوذ ایران در این هنگام بر کشورهای مسلمان و مسلمانان جهان به حدی است که می­توان آن را از جمله شواهد مهم در اوج­گیری نفوذ و تاثیرگذاری ایران بر افکار عمومی خارجی دانست که حتی در برخی کشورهای منطقه، ایران را الگویی قابل قبول در پیش­برد اهداف اسلامی تلقی می­کردند. بدیهی است که مولفه تشیع و ارتباط ایران با شیعیان جهان نیز یکی دیگر از توانمندی­های ایران در عرصه قدرت نرم است. با این حال در این مورد برنامه­ ریزی و جهت­گیری­های ایران باید به گونه ­ای باشد که موجب حساسیت کشورهای سنی منطقه خاورمیانه نشود. در این رابطه به نظر می­رسد توجه به نقاط مشترک با دیگر کشورهای اسلامی و برگزاری آیین­های دینی و اعیاد اسلامی همراه با دیگر کشورها و پرهیز از پرداختن به اختلافات، تا حدی بتواند به تقویت قدرت نرم ایران از این وجه کمک کند. از جمله، ایران گام­های خوبی را در جهت برگزاری هفته وحدت به مناسبت میلاد پیامبر اکرم (ص) برداشته است که نباید تنها در حد برگزاری برخی برنامه ­های داخلی باشد؛ بلکه می ­تواند با مشارکت برخی کشورهای منطقه در مقیاس بزرگ­تری برگزار شود. همچنین باید دانست اعتمادسازی و ایجاد وجهه قابل قبول جهانی و منطقه­ای بسیار مشکل است و ممکن است به سال­ها زمان نیاز داشته باشد؛ اما خدشه­دار شدن تمامی این تلاش­ها می ­تواند تنها با یک سخنرانی نسنجیده اتفاق بیفتد. (احدی، ۱۳۸۹، ص ۱۷۴)
همچنین توجه به مبادلات دانشگاهی باید در دستور کار دیپلماسی عمومی کشور قرار گیرد که از جمله می­توان به فراهم آوردن فرصت­های مطالعاتی برای متخصصان علمی و دانشگاهی خارجی، تبادل استاد و دانشجو با کشورهای دیگر، به ویژه کشورهایی که نظرات منفی بیشتری نسبت به ایران دارند و ایجاد زمینه­هایی برای تاسیس مراکز مطالعاتی مشترک اشاره کرد. ایران به ویژه در این زمینه فعالیت­های بسیار محدودی دارد. (همان، ص ۱۷۸)
بر اساس آنچه گفته شد نظام جمهوری اسلامی ایران راه بسیار درازی را برای تدوین و اجرای یک برنامه جامع برای ارتقای دیپلماسی عمومی خود در پیش دارد. یقینا مسائل عظیمی همچون جنگ تحمیلی و تبعات متعدد اقتصادی و سیاسی، آن فضای تفکر در این راستا را در دو دهه نخست انقلاب کم­رنگ می­نمود، اما در حال حاضر و با توجه به حقایقی همچون نقش تعیین کننده ابزار «رسانه» و همچنین ارتباطات بسیار گسترده در میان ملل جهان از طریق مختلف، خصوصا از راه اینترنت، هیچگونه کاستی و اهمالی قابل قبول به نظر نمی­رسد. کمیت و کیفیت برقراری ارتباط (مستقیم یا غیرمستقیم) میان نهادهای دیپلماتیک ایران با افکار عمومی جهان بسیار پایین است و این نقیصه بعد از گذشت بیش از سه دهه از انقلابی که داعیه پیامی رهایی­بخش برای ملل آزاده جهان و تمامی فطرت­های پاک انسانی دارد، به هیچ عنوان در حد و اندازه­ های ایران اسلامی نیست. این نوع دیپلماسی ایران در خارج از کشور، در برخی موارد تنها منحصر به دعوت تعدادی از مسلمانان به مراسم­های منعقد در نمایندگی و یا حداکثر برگزاری تعدادی محدود نمایشگاه شده است؛ مواردی که بعضا هدف و راهکار لازمه آن برای ایجاد ارتباط مستقیم با بدنه افکار عمومی کشور میزبان نیز از قبل تعیین نشده است. (گلشن­پژوه، ۱۳۸۹، ص ۱۵۴)
علاوه بر دستگاه دیپلماتیک، افراد و سازمان­های غیردولتی نیز نقش بسیار مهمی در تقویت دیپلماسی عمومی کشور ایفا می­ کنند. حضور شخصیت­های فرهنگی، ورزشی، هنری و علمی و دانشگاهی کشور در محافل گوناگون خارجی، می ­تواند زمینه ­های بهتری را برای معرفی ایران به مردم جهان فراهم کند. این امر از آنجا اهمیت بیشتری می­یابد که تبلیغات منفی زیادی علیه ایران وجود دارد که با واقعیت ایران بسیار متفاوت است. حضور شخصیت­های غیررسمی از داخل ایران در محافل بین ­المللی، تا حد زیادی این تبلیغات را بی­معنا می­ کند. در حالی که ممانعت از حضور آنها در این محافل و عدم تعامل با جهان، راه را برای جانشین شدن ارزیابی­های غلط از کسانی که شناختی از ایران ندارند، فراهم می­آورد. از طرف دیگر ضرورت دارد تا زمینه ­های مناسب­تری برای حضور بیشتر شخصیت­های خارجی در کشور فراهم شود تا به شناخت بهتری از ایران دست یابند. به طور مثال، برخی دیپلمات­های خارجی مقیم تهران از مدت­ها قبل علاقه­مند به شرکت در محافل غیررسمی هستند تا فرصتی برای شناخت مردم ایران و ایجاد زمینه­هایی برای تبادل نظر بیابند. (ملکی،۱۳۸۷، برگرفته از سایت دیپلماسی ایرانی)^[۷۳]
۱ – ۵ – ۱ – ۱ ساختارها و نهادهای دیپلماسی عمومی در ایران
گرچه دیپلماسی عمومی به عنوان معاونتِ مستقل در ساختار وزارت خارجه وجود ندارد، اما به دلیل اهمیت این موضوع برای دستگاه سیاست خارجی و نهادهای فرادستی، مرکزی با عنوان مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه­ای بنیان گذاشته شد. این مرکز در واقع از ارتقای اداره کل اطلاعات و مطبوعات به اداره کل در مجموعه این وزارت­خانه تاسیس شده و سخنگوی وزارت خارجه با حفظ سمت، ریاست این مرکز را برعهده دارد. در واقع تاسیس این مرکز، نشانه­ای از تلاش شکلی دستگاه دیپلماسی برای توجه به جایگاه دیپلماسی عمومی در سیاست­گذاری­های خود است. البته فارغ از این توجهات شکلی، در وزارت امور خارجه باید کارهای محتوایی عمیق­تری نیز صورت بگیرد، به نحوی که هم آحاد نخبگان در رسانه ­ها و هم تشکیلات رسمی وزارت خارجه در این حوزه، حضوری فعال و فزآینده بیابند؛ امری که به دلیل جدید بودن حوزه تشکیلاتی، با وجود تمام تلاش­ها با کاستی­هایی روبه­رو است. (قشقاوی، ۱۳۹۱، ص ۲۵)
قشقاوی در خصوص جایگاه دیپلماسی عمومی در سیستم وزارت امور خارجه ایران می­گوید: در مورد اصل تقویت دیپلماسی عمومی هیچ تردیدی در میان اعضای دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد. در یک تعریف می­توان گفت در بین مسؤولانِ وزارتِ خارجه، اجماع عمومی درباره لزوم بهره ­برداری از دیپلماسی عمومی وجود دارد؛ اما در خصوص نحوه وصول به این هدف، برخی اختلاف نظرها و تفاوت­های تاکتیکی وجود دارد که البته این امر تا حد زیادی مربوط به ماهیت نوظهور و جدید این شاخه از دیپلماسی است. در واقع اهمیت و رشد دیپلماسی عمومی وابسته به رشد فناوری است. (همان، ص ۲۵)
وی مهم­ترین چالش­های پیشِ رویِ دیپلماسی کشور به طور اعم و دیپلماسی عمومی به طور اخص را فقدان کار کارشناسی عمیق و نیز تاثیر گرایش­های سیاسی جناح­های مختلف بر تفاوت تحلیل­ها و نیز ایجاد فاصله در بین این تحلیل­ها دانست. در شرایطی که در بسیاری از کشورها فاصله تحلیل­ها در حوزه دیپلماسی به واسطه کارِ کارشناسی جدی صورت گرفته، محدود است؛ در ایران فاصله عمیق و شکاف زیادی حتی در مسائل بسیار روشن حوزه سیاست خارجی از جمله مسائل مربوط به امنیت ملی و منافع ملی وجود دارد. اگر بخواهیم این چالش را در مؤلفه­ های دیپلماسی عمومی مورد مداقه قرار دهیم، به عنوان مثال، می­توانیم به حوزه سیاست خارجی در رسانه­های گروهی به عنوان یکی از ابزارهای دیپلماسی عمومی توجه کنیم. (همان، ص ۲۵)
از سویی، خلط میان دو حوزه سیاست خارجی و روابط خارجی و در نتیجه عدم شفافیت وظایف و تداخل مسئولیت ­ها، از آسیب­های عمده سیاست خارجی و دیپلماسی عمومی در ایران است. دستگاه های مختلف مثل سازمان فرهنگ و ارتباطات و وزارت امور خارجه بدون هماهنگی دقیق با یکدیگر، مسئولیت­های موازی را تعقیب می­ کنند. ناهمسازی در اعمال سیاست خارجی، پیامدهای جدی در کاهش بازدهی و کم شدن اعتبار یک کشور در سطح جهانی دارد. در حالی که بنا به تعریف، یکی از مهمترین مولفه­های دیپلماسی عمومی، افزایش اعتبار و جلب اعتماد مردمان دیگر کشورهاست. یک آسیب مهم دیگر در همین زمینه، عدم گذار به سطح نهادی در زمینه دیپلماسی عمومی است. هانس مورگنتا در کتاب مشهور خویش «سیاست میان ملتها» می­نویسد که اتکا به سنت­ها و نهادها، به جای تکیه بر ظهور گاه و بیگاه چهره­ های برجسته، تداوم کیفیت را به بهترین نحوی تضمین می­ کند. از این­روست که علاوه بر گسترش مباحث علمی پیرامون دیپلماسی عمومی، در بسیاری از کشورها، سازوکارهای اجرایی برای تحقق آن پیش ­بینی و در ساختار سیاست خارجی جای­دهی شده است. (غفاری، ۱۳۹۱، ص ۴۱)
در نظر گرفتن نهادی کوچک، اما کارآمدِ اجرایی و عملیاتی، که پشتوانه تئوریک و نظری مناسبی نیز داشته باشد، برای هدایت و ارتقای دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران ضرورت دارد. این مرکز می ­تواند فعالیت چندین نهاد مختلف تصمیم ­گیری و عمل­کننده در زمینه روابط فرهنگی فراملی را هماهنگ و همسو سازد و از اتلاف وقت و هزینه جلوگیری کند. در حال حاضر عمده­ترین فعالیت ایران در عرصه دیپلماسی عمومی توسط سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی سازماندهی و دنبال می­ شود و وزارت امور خارجه، نقشی مکمل برای آن دارد. در حالی که بر اساس نقش مهم و مرکزی وزارت امور خارجه در زمینه دیپلماسی در هر کشور، مهم است که سازوکار تصمیم­سازی و اجرایی دیپلماسی عمومی، وزارت خارجه بوده و نهادهای دیگر به عنوان تکمیل کننده این وظیفه تلقی شوند. (همان، ص ۴۱)
همچنین تصویب قوانین و تدوین سیاست­های متناسب در این رابطه باید مورد توجه قرار گیرد. این امر می ­تواند یکی از وظایف مهم مرکز دیپلماسی عمومی به شمار رود تا پیشنهادهای کارشناسی شده­ای را به عنوان طرح و لایحه مطرح سازد. (قشقاوی، ۱۳۹۱، ص ۲۶)
فرصت مهم دیگر، استفاده و برخورداری از پتانسیل ایرانیان مقیم خارج از کشور است. این افراد که به باور من، بیشتر آنها دل در کروی توسعه وآبادانی جمهوری اسلامی ایران دارند، می­توانند سفیران فرهنگی خوبی برای عرصه دیپلماسی عمومی ایران باشند. در واقع هموطنان ما در خارج از کشور و حلقه­های نزدیک به آنها مثل خانواده­ها، دوستان، همکلاس­ها و همکاران آنها حلقه­های نخست مورد توجه دیپلماسی عمومی کشور هستند که هم می­توانند به عنوان فرصت­های مهم عرصه دیپلماسی عمومی کشور شناخته شوند و هم می­توانند همان­طور که اشاره شد، سفرای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به منظور ارائه تصویر درست و حقیقی از ایرانیان مسلمان باشند. (همان، ص۲۶)
۱ – ۵ – ۱ – ۲ گفتگوی تمدنها، یکی از دستاوردهای مهم دیپلماسی عمومی در ایران
سید محمد خاتمی از ابتدای فعالیت انتخاباتی تا پایان کار دولتش در شهریور سال ۸۴ بر اساس سیاست تنش‌زدایی در روابط خارجی عمل کرد و هنوز هم همان سیاست­ها را مورد حمایت قرار می‌دهد. از نظر خاتمی، جمهوری اسلامی برخی از فرصت­ها را در دوران دفاع مقدس و دوران سازندگی از دست داد و بر همین منطق، فرصت­های خوبی برای دشمنان انقلاب اسلامی در سطح جهانی و منطقه‌ای ایجاد شد. به اعتقاد خاتمی، تمام تلاش دشمن در سطح جهانی بر این نکته تمرکز پیدا کرده که تصویری مخدوش از انقلاب اسلامی و انقلابیون مسلمان بخصوص جمهوری اسلامی، نزد ملتها بویژه ملتهای غربی ایجاد کنند و متاسفانه تاحدی هم موفق شده‌اند. به همین دلیل یکی از رسالتهای حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران باید این باشد که این تصویر مخدوش، اصلاح شود و تصویر ذهنی مردم جهان از انقلاب اسلامی با روح رافت و مدارا و انسان‌دوستی و خیرخواهی دینی ما منطبق شود. جمهوری اسلامی در دهه هفتاد شمسی با اعلام سیاست­هایی مانند تنش­زدایی و طرح­هایی همچون گفتگوی تمدنها، توانست تعاملات منطقه­ای و بین ­المللی خود را با جهان افزایش دهد و چهره جهانی ایران را بهبود بخشد. جمهوری اسلامی ایران باید پیشتاز طرح برنامه‌ها و ایده‌های عام و مشترک مانند گفتگوی تمدنها در مقابل جنگ تمدنها شود. به طور کلی، افزایش ارتباطات جهانی و تلاش برای کاهش تعارض­های منطقه­ای به عنوان میانجی می ­تواند مورد توجه دستگاه دیپلماسی کشور قرار گیرد. (غفاری، ۱۳۹۱، ص ۴۱)
این استراتژی­ها در حوزه سیاست خارجی، در گام اول موجب خروج جمهوری اسلامی از انزوای تحمیلی در سطح دولتها می‌شود و همکاری مشترک میان ایران با دیگر کشورهای را تسهیل خواهد کرد. اتخاذ این استراتژی همچنین موجب می‌شود که دشمنان در موضع انفعال قرار گیرند و همراه کردن مردم و افکار عمومی کشورشان برای دشمنی با انقلاب اسلامی، پرهزینه و حتی نامیسر شود. این نتیجه، بزرگترین دستاورد «دیپلماسی عمومی» مورد نظر آقای خاتمی برای جمهوری اسلامی محسوب می‌شود. (شکوهی، ۱۳۹۱، برگرفته از سایت نقد زمانه)^[۷۴]
در پایان، به نظر می­رسد هنوز مفاهیمی همچون دیپلماسی عمومی و قدرت نرم جایگاهی در محافل فکری و تصمیم ­گیری ایران ندارند و به صورت محدود به برخی فعالیت­های جانبی فرهنگی با عنوان دیپلماسی فرهنگی پرداخته می­ شود. اهمیت به کارگیری مولفه­های قدرت نرم ایران در منطقه و جهان به حدی است که می ­تواند به کاهش فضای منفی که به ویژه در سال­های اخیر علیه ایران به وجود آمده است، کمک کند. توانایی ایران در تاثیرگذاری فرهنگی، اجتماعی و مذهبی در منطقه، به خوبی دیده می­ شود در حالی که ایران در زمینه اعمال دیپلماسی عمومی برنامه­ ریزی یا سرمایه ­گذاری مشخصی ندارد.